Rivierenland ligt in west Gelderland en bestaat door 8 gemeenten met 12 middelbare scholen, 9.500 leerlingen (2022) en 29.160 bedrijfsvestigingen met 126.890 banen (2023). De kritische sectoren vanuit maatschappelijk en economisch belang zijn zorg, onderwijs, de agribusiness, logistiek en bouw en techniek.

Jongeren verlaten nu vaak de regio zonder dat zij weten welke mogelijkheden er voor hen zijn. In 2023 koos 88% van alle geslaagden (en 78% van de vmbo-geslaagden) niet voor één van de twee regionale mbo’s. Er zijn oriënterende activiteiten op de middelbare scholen, maar deze zijn beperkt in omvang en vooral gericht op vmbo-leerlingen en techniekpromotie. Ook ontwikkelt of verzorgt het vo inhoudelijk (zeer) beperkt het onderwijs met bedrijven. Dit ‘buitenschools leren’ zou wel kunnen zorgen voor een inhoudelijk betere aansluiting op de arbeidsmarkt, wat de motivatie en het keuzeproces van leerlingen – op alle onderwijsniveaus – ten goede kan komen.

Met de context van de regio (uitgedrukt in cijfers en aandachtsgebieden) als voorbereiding zijn interviews afgenomen bij meerdere vertegenwoordigers van regionale bedrijven en het voortgezet onderwijs. De interviews maken duidelijk dat de middelbare scholen behoefte hebben aan sterkere verbinding met het regionale bedrijfsleven en de omgeving in het algemeen. Hierbij werd vooral het verbeteren en verhogen van loopbaanoriëntatie activiteiten genoemd als reden en het verrijken van het onderwijs in het algemeen, voor alle onderwijsniveaus en in het bijzonder voor havo leerlingen.

Het regionale bedrijfsleven heeft deze behoefte aan verbinding met het voortgezet onderwijs in beperkte mate als de vraag aan individuele bedrijven wordt gesteld en in grotere mate als deze vraag aan ondernemersverenigingen, werkgeversorganisaties of branchevertegenwoordigers wordt voorgelegd. Bedrijven zoeken naar mensen die direct vacatures kunnen vullen en zij hebben beperkt kennis, ervaring of tijd om met leerlingen aan de slag te gaan. Binnen de totale groep zijn er bedrijven die zich bij jongeren willen presenteren om zichtbaar te zijn als toekomstige werkgever, bij te dragen aan goed onderwijs, een maatschappelijke rol in te nemen en ouders te bereiken. De inspanning heeft voor deze bedrijven positieve effecten op het vinden van de juiste mensen, maar dit vergt een lange adem. Zij zijn bij de verschillende activiteiten die bedrijfsleven en onderwijs nu organiseren, oververtegenwoordigd. Ook zijn zij een voorbeeld voor andere bedrijven. Ondernemersorganisaties en overheden zien waarde in sterkere verbinding met de middelbare scholen, ook vanuit het versterken van de regio als geheel en als deel van Lifeport.

Middelbare scholen nemen in de regio (en elders in Nederland) nu geen strategische positie in waar het gaat om verbinding met de arbeidsmarkt en andere organisaties in het privédomein, en er is een pleidooi vanuit de literatuur maar ook vanuit ondernemersorganisaties dat zij deze rol wel innemen. Dit kan voor de scholen waardevol zijn om goed onderwijs aan te bieden, wat de leerlingen, de docenten, de scholen en werkgevers ten goede komt.

In regio Rivierenland kunnen zij in het bijzonder een rol van belang spelen, omdat er minder vervolgopleidingen zijn. De gehele verbinding met de arbeidsmarkt kan niet alleen bij de regionale vervolgopleidingen liggen, omdat hbo en wo niet in de regio aanwezig zijn en omdat voor mbo-opleidingen leerlingen vaak kiezen voor scholen buiten de regio. Verder zijn er geen grote corporates die samen met de vervolgopleidingen het voortouw kunnen nemen.

Het onderzoek wordt door VNO-NCW Midden Rivierenland ingebracht in de Strategic Board van de Regio.